O‘zbekistonda chiroyli avtoraqamlarga talab tushib ketdi

2025-yilning olti oyida O‘zbekiston respublika tovar-xomashyo birjasi (O‘zRTXB) orqali 107,6 trillion so‘mlik bitimlar tuzildi, bu o‘tgan yilga nisbatan 36,5 foizga ko‘pdir. Bitimlarning qariyb 77 foizi birja savdolariga, yana 23 foizi elektron platformalarga to‘g‘ri keldi.

Davlat xaridlari tizimida ushbu davrda 24,5 trln so‘mlik 508 mingdan ortiq shartnomalar rasmiylashtirildi. Shundan 6 trln byudjet mablag‘lariga, 18,5 trln esa korporativ xaridlarga to‘g‘ri keladi. Iqtisod qilingan mablag‘ 1,7 trln so‘mni tashkil etdi, shundan 1,1 trln so‘mdan ortig‘i aynan byudjetga tejaldi.

“Elektron do‘kon”da 5,7 trln so‘mlik 484 mingta shartnoma tuzildi, mahalliy ishlab chiqaruvchilar uchun bo‘lim esa 50 foizga oshib, 2,4 trln so‘mga yetdi. Narxlarni pasaytirish bo‘yicha o‘tkazilgan auksionlar orqali 604,3 mlrd so‘mlik 15 mingga yaqin shartnoma imzolanib, qariyb 200 mlrd so‘m iqtisod qilindi. Elektron tenderlar orqali 18,2 trln so‘mlik 9 mingdan ortiq shartnomalar tuzilgan. Eng katta faollik Toshkent shahri va viloyatida kuzatildi, bu yerda 16,1 trillion so‘m – umumiy summaning qariyb 89 foizini tashkil etdi.

Elektron savdo ham qamrovni kengaytirmoqda. Yarmarka.uzex.uz platformasida 121,7 mlrd so‘mlik shartnomalar tuzildi. Davlat avtoraqamlari bozori avtoraqam.uzex.uz saytida qiziqish biroz pasayganini ko‘rsatdi. Birinchi yarim yillikda qariyb 81 mingta nomer 379,9 mlrd so‘mga sotildi — bu o‘tgan yilga nisbatan 2,4 foizga kam. Bunda:

• jismoniy shaxslar 77 811 ta (358,9 mlrd so‘m) xona sotib olgan;
• yuridik shaxslar — 3 079 ta raqam (20,9 mlrd so‘m);
• bitta bitimning o‘rtacha qiymati — 4,7 mln so‘m;
• minimal narxi — 1,7 mln;
• eng yuqori — 509,6 mln so‘m.

“Bitimlarning 96 foizi jismoniy shaxslardir. Katta ehtimol bilan xaridorlarga yoqmagan harflar kombinatsiyasi tufayli super qimmat raqamlarga bo‘lgan talab biroz pasaydi”, — deyiladi xabarda.

Turkumlar bo‘yicha:

• eng mashhurlari — 6-toifa (25%) va 3-toifa (20%);
• eng kam talab qilinadigan — 7-toifa (0,2%).

Mobil raqamlar savdosi bilan shug‘ullanuvchi mobilraqam.uzex.uz platformasida 10,7 mlrd so‘mlik 2 888 ta shartnoma tuzildi. Bu 2024-yilga nisbatan 4,8 foizga kam.

Shuningdek, birja yangi xizmatlarni e’lon qildi. Davlat xaridlari tizimida “zaxira g‘olib” mexanizmi joriy etiladi: agar savdolar g‘olibi shartnomani imzolamasa, bitim huquqi avtomatik ravishda xuddi shu shartlarda eng yaqin narxdagi buyurtmaga ega bo‘lgan ishtirokchiga o‘tadi. Qishloq xo‘jaligi sohasida farmatsevtika xaridlari uchun alohida sahifa — farma.xarid.uz paydo bo‘ladi, bu mijozlar ishini soddalashtiradi va bozorning o‘ziga xos xususiyatlarini hisobga oladi.