Kambag‘allarga yordam berish, imtiyozli kreditlar va bolalar nafaqalarining yangi tizimi taqdim etildi

Shavkat Mirziyoyev “Ijtimoiy himoyaga muhtoj aholi qatlamlariga davlat ijtimoiy qo‘llab-quvvatlash choralarini taqdim etish tizimini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi farmonni imzoladi.

Hujjat doirasida ehtiyojmand oilalar uch toifaga bo‘linadi: davlat ta’minotidagi oila, kambag‘al oila, kambag‘allik chegarasidan past bo‘lgan oila.

Ijtimoiy xizmatlar va yordam, shu jumladan bolalar nafaqalari “davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlanadigan oilalar” toifasiga kiruvchi oilalarga ular ushbu toifada bo‘lgan davrda, oila a’zolarining mehnat mavqeidan qat’i nazar, qo‘shimcha arizalarsiz ko‘rsatiladi.

Oilaning ijtimoiy-iqtisodiy holati oila Ijtimoiy reyestrga kiritilganidan keyin har 12 oyda qayta baholanadi, bundan oilaning holati vazirlik va idoralarning axborot tizimlari orqali o‘rganilgan hollar mustasno.

“Kambag‘al oilalar” toifasiga kiritilgan oilalar uchun:

• bola uchun nafaqa yoki moliyaviy yordam oilaning mehnatga layoqatli a’zolari tayinlangan sanadan boshlab 6 oy mobaynida ishga joylashtirilishi ta’minlangan taqdirda tayinlanadi;
• oila a’zolarini ishga joylashtirishni ta’minlashda bola uchun nafaqa yoki moliyaviy yordam qo‘shimcha arizalar berish zaruratisiz uzluksiz to‘lanadi;
• oilaning mehnatga layoqatli a’zolarini ishga joylashtirishni ta’minlash sharti bajarilmagan taqdirda, bolaga nafaqa va moddiy yordam to‘lash to‘xtatib turiladi. Oila bola puli va moddiy yordam olish uchun takroran murojaat qilganda, oilaning mehnatga layoqatli a’zolari «kambag‘al oilalar» toifasiga kiritilganligi munosabati bilan ularni ishga joylashtirishni istisno qiluvchi qoida 6 oy davomida qo‘llanilmaydi.

“Kambag‘al oilalar” toifasiga kiritilgan oilalar uchun:

• bola uchun nafaqa yoki moliyaviy yordam oila ushbu toifaga kiritilgan paytdan boshlab 6 oy mobaynida to‘lanadi;
• agar oila har bir a’zosining umumiy o‘rtacha oylik daromadi iste’mol xarajatlarining eng kam darajasidan 1 baravardan 1,25 baravargacha kam bo‘lsa, unga to‘lanadigan bola uchun nafaqa yoki moliyaviy yordam miqdori ushbu nafaqa yoki moliyaviy yordamning 75 foizini tashkil etadi;
• agar oilaning har bir a’zosi umumiy o‘rtacha oylik daromadi iste’mol xarajatlarining eng kam darajasidan 1,25 dan 1,5 baravargacha kam bo‘lsa, tegishli nafaqa yoki moliyaviy yordam miqdori 50 foizni tashkil etadi.

“Davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlanadigan oilalar” toifasiga kiruvchi oilalar uchun ijtimoiy yordam paketi alohida joriy etiladi.

Oilalarga eng kam ish haqining 100 baravarigacha bo‘lgan miqdorda subsidiya ajratiladi – ushbu oilalarning xonadonlariga 7-10 kVt quvvatli quyosh panellarini o‘rnatish uchun;

Oilaviy tadbirkorlikni rivojlantirish dasturi doirasida ushbu oilalarga tijorat banklari orqali quyidagi maqsad va shartlarda EKIHning 75 baravarigacha miqdorda 4 yilgacha muddatga kreditlar ajratiladi:

• kredit oilaning mehnatga layoqatli a’zolarini ish bilan ta’minlash, tadbirkorlik faoliyatini boshlash yoki kengaytirish, shu jumladan chorva mollari, parranda, quyon, baliq va asalari, ko‘chma do‘konlar, skuterlar va boshqa asosiy uskunalarni sotib olish yoki issiqxona qurish uchun beriladi;
• qarz “davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlanadigan oila” toifasiga kiruvchi oila a’zosining ijtimoiy kartasiga 1 yillik imtiyozli davr bilan o‘tkaziladi;
• kredit bo‘yicha foiz stavkasi Oilaviy tadbirkorlikni rivojlantirish dasturi doirasidagi foiz stavkasi bo‘yicha hisoblanadi, foiz to‘lovlari esa Davlat byudjetidan Kambag‘allikni qisqartirish davlat maqsadli jamg‘armasiga ajratilgan mablag‘lar hisobidan tijorat banklariga qoplab beriladi.

Oilalarni Ijtimoiy reyestrga kiritish, toifalarini belgilash va chiqarib tashlash bilan bog‘liq nizolarni tezkor hal etish uchun 2026-yil 1-fevraldan boshlab tuman (shahar) hokimliklari huzurida “mahalla yettiligi” bilan bog‘langan holda ishlaydigan Apellyatsiya kengashi tashkil etiladi.

Statistika agentligi ma’lumotlariga ko‘ra, o‘zbekistonliklarga kambag‘al bo‘lmaslik uchun kuniga 22 ming so‘m yetarli. 2025-yil uchun eng kam ish haqi 669 ming so‘mni tashkil etib, 648 ming so‘mdan 3,2 foizga oshdi. Ko‘rsatkich kambag‘allik chegarasini ko‘rsatadi, agar oilaning o‘rtacha jon boshiga daromadi MRR darajasiga mos kelmasa, oila kambag‘al deb tan olinadi.