O‘zbekistonda majburiy va ixtiyoriy ijtimoiy sug‘urta paydo bo‘ladi

31-oktyabr kuni Senat yalpi majlisida “Davlat ijtimoiy sug‘urtasi to‘g‘risida”gi qonun muhokama qilindi, deb xabar bermoqda idora matbuot xizmati.

Senat ma’lumotlariga ko‘ra, ilgari ushbu Qonun senatorlar tomonidan rad etilgan, keyinchalik u takomillashtirilgan. Hujjat bilan Davlat ijtimoiy sug‘urta jamg‘armasi tomonidan uch turdagi to‘lovlar, ya’ni kasallik tufayli vaqtincha mehnatga layoqatsizlik, homiladorlik va tug‘ish, ishdan yoki daromaddan mahrum bo‘lish bo‘yicha sug‘urta to‘lovlari amalga oshirilishi belgilandi.

Bunday sug‘urta hodisalari yuz bergan taqdirda sug‘urtalangan shaxslarga va (yoki) ularning oila a’zolariga jamg‘arma tomonidan davlat ijtimoiy sug‘urtasi bo‘yicha vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik nafaqasi, homiladorlik va tug‘ish nafaqasi, ishdan bo‘shatish nafaqasi to‘lanishi nazarda tutilmoqda.

Jamg‘arma tomonidan davlat ijtimoiy sug‘urtasi mablag‘lari ijtimoiy soliqning bir qismi, sug‘urta badallari, respublika budjeti mablag‘lari, jamg‘armaning vaqtincha bo‘sh mablag‘larini depozitlarga joylashtirishdan olingan daromadlar, qonun hujjatlarida taqiqlanmagan boshqa tushumlar hisobiga shakllantiriladi.

Qonunda kimlarga nisbatan davlat ijtimoiy sug‘urtasining amal qilishi majburiy, kimlarga nisbatan esa ixtiyoriy ekanligi ham aniqlashtirilmoqda.

Bunda majburiy sug‘urta bilan qamrab olinadigan fuqarolar uchun sug‘urta badalini jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘ining bir qismi hisobidan, ixtiyoriy davlat ijtimoiy sug‘urtasi bilan qamrab olinadigan fuqarolar uchun sug‘urta badalining eng kam miqdori qonun hujjatlarida belgilanadigan to‘lov hisobidan shakllantirish nazarda tutilmoqda.

Yalpi majlisda senatorlar tomonidan Qonunda nazarda tutilgan bir qator masalalarga ham e’tibor qaratildi:

• sug‘urta badali;
• sug‘urtalangan shaxslarning huquq va majburiyatlari;
• sug‘urtalovchining;
• sug‘urta qildiruvchilar;
• davlat ijtimoiy sug‘urtasi moliyaviy barqarorligining davlat kafolatlari;
• tayinlash;
• to‘xtatib turish;
• davlat ijtimoiy sug‘urtasi bo‘yicha to‘lovlarni to‘xtatish.

Qonunning qabul qilinishi xodimlarning ijtimoiy himoyasini ta’minlashga, ish beruvchilar zimmasiga yuklatilgan ijtimoiy to‘lovlar yukini hal etishga xizmat qilishi ta’kidlandi. Shuningdek, mazkur Qonun ishga qabul qilish jarayonida xotin-qizlarning kamsitilishiga yo‘l qo‘ymaslikka qaratilgani bilan ahamiyatli ekani qayd etildi. Muhokama yakunida Qonun senatorlar tomonidan ma’qullandi.

Eslatib o‘tamiz, barcha rasmiy ishlayotgan o‘zbekistonliklarga ijtimoiy nafaqalar to‘lanadi. Prezident sug‘urta tizimini raqamlashtirish bo‘yicha topshiriqlar berdi.