O‘zbekistonda bino va inshootlarning zilzilabardoshligi oshiriladi
2026-yil oxirigacha seysmik himoya texnologiyalari bilan jihozlangan tajriba binosi loyihalashtiriladi.
O‘zbekistonda bino va inshootlarning zilzilabardoshligini oshirish bo‘yicha chora-tadbirlar tasdiqlandi, deyiladi hukumat qarorida.
Ma’lumotlarga ko‘ra, yangi binolar qurilishi rejalashtirilgan MSK-64 shkalasi bo‘yicha intensivligi 8 ball va undan yuqori bo‘lgan seysmik faol hududlarda ularning seysmik xavfsizligini ta’minlash uchun zamonaviy yondashuvlarni joriy etish rejalashtirilgan. Buning uchun 2025 yil 1 dekabrdan boshlab loyihalashtirishda zilzilalar kuchini ko‘rsatuvchi hududiy akselerogrammalardan foydalanish amaliyoti joriy etiladi.
Keyinchalik, 2027-yil 1-oktyabrga qadar MSK-64 shkalasi bo‘yicha 8 ball va undan yuqori seysmik zonalarda maxsus seysmik himoya tizimlaridan foydalangan holda ustuvor loyihalashtiriladigan obyektlar turlarini tasdiqlash rejalashtirilgan. III-IV xavflilik toifasiga ega bo‘lgan yangi qurilish obyektlari uchun bino va inshootlarning yuk ko‘taruvchi konstruksiyalarini avtomatik monitoring qilish qurilmalari o‘rnatiladi. Shuningdek, bunday obyektlarni hududiy akselerogrammalar asosida loyihalash va qurish tartibi joriy etiladi.
Shuningdek, MSK-64 shkalasi bo‘yicha intensivligi 8 ball va undan yuqori bo‘lgan seysmik faol hududlar ro‘yxati tasdiqlandi. Unga ko‘ra, Andijon shahri 9 ball, Toshkent, Buxoro, Namangan, Nurafshon, Farg‘ona, Jizzax, Navoiy, Samarqand, Guliston, Qarshi shaharlari 8 ballgacha, Termiz shahri 7 ball bilan baholanmoqda.
Qurilish vazirligi va boshqa mas’ul organlarga 2026 yil yakuniga qadar tegishli tajribaga ega xorijiy kompaniyani jalb qilgan holda seysmik himoyaning maxsus vositalaridan foydalangan holda bitta eksperimental binoni loyihalashtirish topshirildi. Shuningdek, rasmiylarga loyihalash jarayonida mahalliy mutaxassislarning ishtirokini ta’minlash topshirildi. Ular tajriba obyektini 2027-yil iyuniga qadar qurishlari kerak.
Bundan tashqari, 2026-yil 1-fevraldan boshlab respublikada zilzilabardoshlik bo‘yicha ilmiy xulosa olish uchun to‘lov miqdori 50 foizga qisqartiriladi, bir seriyadagi obyektlar uchun ilmiy xulosalar bir martalik to‘lov asosida va keyingi shunga o‘xshash obyektlar uchun bepul beriladi. Qayd etilishicha, bunday xulosalar berish Shaffof qurilish milliy axborot tizimiga integratsiya qilinadi.
Eslatib o‘tamiz, avvalroq O‘zbekistonda sun’iy intellekt yordamida zilzilalarni uzoq muddatli istiqbolda prognoz qilish amaliyoti joriy etilgandi. 2026-yil 1-yanvardan boshlab respublikada “A-373” va “M-39” avtomobil yo‘llari hamda tog‘li hududlardan o‘tgan temir yo‘llarda ko‘chki ehtimoli yuqori bo‘lgan hududlarda doimiy radiolokatsion kosmik monitoring tashkil etiladi.
Izohlar