O‘zbekistonliklar Hamster Kombat o‘ynashi mumkinmi?

O‘zbekistonliklar o‘rtasida Hamster Kombat o‘yini vabodek tarqaldi — Telegram’da daromad olishni va’da qiluvchi oddiy kliker. Xomyakni bosadigan odamlarni kafeda, ko‘chada, jamoat transportida, xullas, hamma joyda uchratish mumkin.

Og‘maxonning mashhurligiga O‘zbekistonda unchalik sezilarli bo‘lmagan Notcoin o‘yini ta’sir ko‘rsatdi, ammo ko‘pchilik faqat sarflangan vaqtini sarflab, undan hech qanday pul ishlab olishga muvaffaq bo‘ldi.

7-iyun kuni Toshkentda sud Telegram orqali 800 ming so‘mga Notcoin kriptovalyutasini yig‘ib, sotgan 24 yoshli yigitni 10 sutkaga hibsga oldi.

Yigitning telefoni va bank kartasi jinoyat quroli sifatida yo‘q qilinadi, hibsda saqlash uchun u 510 ming so‘m to‘lashi kerak bo‘ladi. “Jinoyatchi”ning o‘zi sudda o‘z harakatlarining noqonuniyligini bilmaganini aytdi.

Bu Telegram kriptografiyasini sotgani uchun hibsga olingan birinchi holatlardan biri bo‘lib, bu ish O‘zbekistonda ham, xorijda ham shov-shuvga sabab bo‘ldi. Notcoin hamjamiyati hatto bu yigitni topib, unga telefon sovg‘a qilishga qaror qildi.

Ko‘pchilikda savol tug‘iladi: “Hamster Kombat o‘ynash qonuniymi?”; “kriptovalyutani qanday qilib to‘g‘ri tasarruf etish va hibsga olinmaslik mumkin?”.

Ushbu savollarga javob olish uchun NOVA24 tahririyati kriptovalyuta sohasini tartibga solish va litsenziyalash bilan shug‘ullanadigan Istiqbolli loyihalar agentligiga murojaat qildi.

Qisqacha aytganda, og‘maxon o‘ynash mumkin, bunda hech qanday noqonuniy narsa yo‘q. Kriptoaktivlar aylanmasi sohasini rivojlantirish boshqarmasi boshlig‘i Asqarjon Zokirovning ta’kidlashicha, hozirda Hamster Combat — Telegram’dagi oddiy mini-o‘yin bo‘lib, foydalanuvchilar shartli o‘yin tangalarini ishlab olishadi. Lekin loyiha listingidan keyin hammasi o‘zgaradi.

O‘yindagi tangalar TON platformasiga o‘tadi va kriptoaktivga aylanadi, bu esa allaqachon milliy qonunchilikka kiritilgan. Bu yerda muhim jihat bor: agar o‘zbekistonliklar tangalarni olsa, ular jinoyatchiga aylanmaydi, bu mutlaqo qonuniy va kriptoaktivni o‘tkazish sifatida baholanadi.

Nima taqiqlangan?

Kriptoni O‘zbekistonda litsenziyalangan provayderlardan tashqarida, xoh bitkoin, xoh og‘maxon, xoh TON, xoh NOT bo‘lsin, sotish yoki sotib olish mumkin emas. Bu yerda muammo bor: mahalliy kripto-provayderlar hali TON platformasi bilan operatsiyalarni amalga oshirmagan, ammo Istiqbolli loyihalar agentligi bu masala ustida ishlamoqda.

O‘zbekistonliklar o‘zlarining “og‘maxon” kriptoaktivlarini qonuniy sotish uchun litsenziyalangan platformalar TON blokcheynini va u bilan bog‘liq tangalarni joriy etishini kutishlari kerak bo‘ladi. Bu qancha vaqt olishi noma’lum, ehtimol, olmaxonlar ro‘yxati ertaroq o‘tkaziladi.

155-4-moddaga ko‘ra, kripto-aktivlarning noqonuniy yoki anonim aylanmasi uchun “jinoyat quroli” musodara qilinib, 15 sutkagacha qamoq yoki 30 BHMgacha jarima solinishi mumkin. Barcha litsenziyalangan xizmat provayderlari shaxsni tasdiqlashni talab qiladi.

Huquqbuzarlik takroran sodir etilgan taqdirda, og‘irlashtiruvchi holatlarga qarab, BHMning 400 baravari miqdorida jarima yoki 3 yilgacha ozodlikni cheklash yoxud 3 yoki 5 yilgacha ozodlikdan mahrum qilish bilan jazolanadi.

Kelajakda moddalar o‘zgaradimi yoki yo‘qmi — buni vaqt ko‘rsatadi. Menimcha, ha, va men odamlarni jabrlanuvchi tomonsiz huquqbuzarlik uchun hibsga olmaslik uchun erkinroq narsani ko‘rishni xohlardim.

Kriptovalyuta operatsiyalarini kuzatib borish oson ish emas. Huquq-tartibot idoralari Notcoin sotgan 24 yoshli yigitni qanday topishdi? Uning ustidan bir tanishi chaqimchilik qildi. Uning ustidan bir tanishi chaqimchilik qilgan.

Atrofingizni diqqat bilan kuzating, yaxshisi qonunni buzmang. Shuni yodda tutingki, kriptovalyuta bilan har qanday operatsiyalar, hatto qonuniy bo‘lsa ham, iqtisodiy xavflarni o‘z ichiga oladi.