Xitoylik olimlar ko‘rshapalaklarda fanga noma’lum bo‘lgan o‘nlab viruslarni topdi
Mutaxassislarning ta’kidlashicha, turlararo to‘siqni yengib o‘tish uchun ushbu hayvonlar bilan tez-tez aloqada bo‘lish kerak.
Xitoylik olimlar Janubiy Xitoyning Yunnan provinsiyasida yashovchi ko‘rshapalaklar organizmida ilgari noma’lum bo‘lgan yigirmatacha virusni aniqladilar, bu PLoS Pathogens ma’lumotlaridan kelib chiqadi.
Ma’lumotlarga ko‘ra, tadqiqot Sun Yat-sen universiteti professori Shi Man boshchiligidagi xitoylik molekulyar biologlar guruhi tomonidan olib borilgan. Mutaxassislarning aytishicha, ular qishloq mevali bog‘lari va ularga tutash g‘orlarda yashovchi hayvonlarning buyraklarini tekshirgan.
Natijada, ko‘rshapalaklar odam bilan muloqotda bo‘lganda yangi zoonotik infeksiyalarning avj olishiga olib kelishi va jiddiy oqibatlarga olib kelishi mumkin bo‘lgan Xendra va Nipah isitmasi qo‘zg‘atuvchilariga o‘xshash ikkita patogenni topishga muvaffaq bo‘lindi. Olimlar 2017-2021-yillar oralig‘ida Yunnan provinsiyasining beshta mintaqasida tutilgan qo‘lqanotlilarni o‘rganib chiqdi, ular Xitoyning janubida keng tarqalgan o‘nta qo‘lqanotli sutemizuvchi turiga mansub bo‘lib, jami 142 tani tashkil etdi.
Ular tashiydigan viruslar, bakteriyalar, zamburug‘lar va boshqa patogenlar to‘plamini ochish uchun mutaxassislar hayvonlarning buyrak to‘qimalaridan begona DNKni ajratib olishdi va uning tuzilishini aniqladilar. Tahlil shuni ko‘rsatdiki, ko‘rshapalaklar organizmida ushbu patogenlarning 12 ta turli oilasiga mansub 22 ta virus, shuningdek, bir necha turdagi bakteriyalar va sodda jonivorlar mavjud.
Olimlar viruslar genomini to‘liq rasshifrovka qilganidan so‘ng, ularning yigirmatasi ilgari fanga ma’lum emasligini aniqlashga muvaffaq bo‘lishdi. Ularning RNK va DNK tuzilishining keyingi tahlili yana to‘qqizta virus allaqachon ma’lum bo‘lgan sutemizuvchilar patogenlarining qarindoshlari ekanligini ko‘rsatdi, ulardan ikkitasi Xendra va Nipah viruslariga juda o‘xshash bo‘lib chiqdi.
Shu munosabat bilan mutaxassislar YBH1 va YBH2 ochiq viruslari, agar ovchilar yoki yaqin atrofdagi qishloqlar aholisi ularning tashuvchilari bilan aloqa qilishni boshlasa, turlararo to‘siqni yengib o‘tishga yordam berishi mumkinligini ta’kidladilar. Shuningdek, olimlarning ta’kidlashicha, bu holat ushbu patogenlarning tarqalishini doimiy ravishda kuzatib borish zarurligini ko‘rsatadi.
Avvalroq Avstraliyada eng xavfli viruslar solingan yuzlab flakonlar yo‘qotilgani haqida xabar berilgandi. Yo‘qolgan materiallar orasida bedavo lissavirus ham bor.
Izohlar