Toshkent issiqdan o‘lim darajasi yuqori bo‘lgan shaharlar ro‘yxatiga kiritildi

Jahon banki va Tabiiy ofatlar xavfini kamaytirish global jamg‘armasi ma’lumotlariga ko‘ra, Markaziy Osiyoning yirik shaharlarida mutaxassislar issiqlik bilan bog‘liq ko‘plab o‘lim holatlarini qayd etgan.

Ma’lumotlarga ko‘ra, Toshkent, Ostona va Bishkek shaharlarida bu ko‘rsatkich yiliga har 100 ming kishiga 19 tadan 21 tagacha yetgan. Ashxobodda o‘lim holatlari soni 25-28 tani tashkil etdi. Ekspertlar 2090-yilga borib mintaqadagi yirik shaharlarda, jumladan, Toshkent va Ostonada anomal yuqori harorat bilan bog‘liq o‘lim yiliga 10 mingdan 23 minggacha yetishi mumkinligidan ogohlantirdi.

Shuningdek, mutaxassislar yuqori harorat mamlakatlar salomatligi va iqtisodiyotiga sezilarli ta’sir ko‘rsatishini ta’kidladilar. Xususan, 2023-yilda haroratning ko‘tarilishi 87 mingdan ortiq to‘liq ish o‘rinlarining yo‘qolishiga olib keldi. Shu bilan birga, ularning 22 mingdan ortig‘i O‘zbekistonga va 18 mingtasi Ozarbayjonga to‘g‘ri keladi.

Qayd etilishicha, 2050-yilga borib Ashxobod va yana 8 ta shaharda issiqlikdan yillik iqtisodiy yo‘qotishlar yalpi ichki mahsulotning 2 foizidan oshishi mumkin. Xususan, bugungi kunda Qirg‘izistonda issiq har yili 200 kilometrga yaqin yo‘llarga zarar yetkazadi, bu esa ta’mirlash uchun katta xarajatlar va transport infratuzilmasidagi uzilishlarga olib keladi.

Bundan tashqari, ekspertlar «shahar issiqlik oroli» ta’sirining ahamiyatini ta’kidladilar, bu ham vaziyatni yanada og‘irlashtiradi. Bunday ta’sirni zich qurilishlar, yashil hududlarning yo‘qligi va asfalt yuzalar issiqlik ta’sirini kuchaytiradi. Shuningdek, 2050-yilga kelib mintaqada issiq kunlar soni ko‘payishi mumkin, bu ayniqsa xavfli, chunki mintaqa aholisining 70 foizdan ortig‘i aynan shaharlarda yashaydi.

So‘nggi yigirma yil ichida Yevropa va Markaziy Osiyoda o‘n minglab odamlar jazirama tufayli halok bo‘ldi. 2050 yilga borib bu raqamlar uch baravar oshishi va yo‘l-transport hodisalari qurbonlari soniga tenglashishi mumkin,» – deyiladi hujjatda.

Mutaxassislar, shuningdek, shifoxonalar va energetika tizimlarining haddan tashqari yuklanishini, uskunalarning ishdan chiqishini, ta’minot zanjirlaridagi uzilishlarni ta’kidladilar, ularga ekstremal issiqlik ta’sir qiladi, chunki bu odamlarning ham jismoniy, ham aqliy ish qobiliyatini pasaytiradi, ayniqsa qurilish, transport va turizm kabi issiqlikka moyil bo‘lgan sohalarda. Qariyalar va kam ta’minlangan oilalar hali ham ekstremal haroratga eng moyil bo‘lib qolmoqda.

Mavzuga doir: O‘zbekistonliklar issiq tufayli necha marta «tez yordam» chaqirgani ma’lum bo‘ldi Chaqiruvlarning aksariyati shoshilinch edi.